Wat werkt wel?

Na de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen is de verwarring in ons land alleen maar toegenomen, zo lijkt het. De commotie rond de toeslagenaffaire zal een donker plekje in de geschiedenisboeken krijgen, net als de discussies rond de aanpak van de coronapandemie. Daarbij lijkt alles te draaien om de vraag: wat werkt er wel, en wat werkt er niet?

De harde aanpak van frauderende ouders leek in de hoofden van Belastingdienstambtenaren prima te werken. Het ging om het uitvoeren van een strenger beleid. Dit was door het ontbreken van elke vorm van menselijke maat, weten we nu, een misvatting. De dames en heren (maar vooral heren) politici dachten vervolgens dat het allemaal niet zo’n vaart liep en grepen te laat in om schandalige situaties te corrigeren. Ze dachten dat ‘het systeem’ z’n werk wel zou doen. Ook dat bleek een misvatting. Als klap op de vuurpijl scheen het geheugen van de premier niet meer perfect te werken. Althans, soms wel, soms niet.

Tegengeluid

Over de werking en proportionaliteit van de coronamaatregelen kan ik misschien liever een boek in plaats van een column schrijven. Terwijl minister Hugo de Jonge ongetwijfeld goedbedoeld de avondklok en het wisselende vaccinatiebeleid verdedigt, klinken er in de (sociale) media veel tegengeluiden. Zoveel, dat een doorsnee Marsmannetje dat hier voor het eerst op bezoek komt zich zal afvragen of iedereen op aarde gek is geworden. Werken mondkapjes nou wel of niet, had een avondklok nou wel of geen nut, is het sluiten van de horeca wel of niet effectief geweest, was het verstandig om de sociale contacten van mensen radicaal in te perken en heeft dat niet geleid tot meer pijn en verdriet dan een virus ooit zou kunnen aanrichten?

Vaccinatie

En dan is er de werking van de diverse vaccins. In het ene land was het Janssen vaccin niet goed genoeg, in het andere land werden ze met open armen ontvangen. Het AstraZenica-vaccin is in Nederland bedoeld voor zestigplussers, in Duitsland is de leeftijdsgrens (ten tijde van het schrijven van deze column, maar dat kan inmiddels achterhaald zijn) losgelaten. Werkt een vaccin voor 65 of voor 95 procent? Is het risico op trombose echt zo klein als sommigen beweren, zeker in vergelijking tot de kans op corona? En dan zijn er nog wat morele vragen. Mag een farmaceut megawinsten verdienen aan vaccins? Of zouden patenten vrijgegeven moeten worden? En luidt de invoering van een vaccinatiepaspoort de definitieve komst van een Orwelliaans tijdperk in? Wie het weet mag het zeggen; en wie het niet weet, die laat ongetwijfeld ook van zich horen.

Overtuigd

Het doet me denken aan de discussie in Nederland rondom acupunctuur in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Steeds meer mensen gingen bij de acupuncturist langs, vaak onder het motto ‘baat het niet, dan schaadt het niet’. Gelukkig bleek het vaak genoeg te baten, maar de scepsis nam bijna evenredig toe. ‘Werkt het wel?’, vroegen de Calvinistische wetenschappers zich af. ‘Waar is het bewijs?’ Nu, bijna veertig jaar later, duiken die vragen nog steeds op, maar heeft acupunctuur een stevige plek verworven binnen de complementaire zorg. Terwijl steeds meer mensen ervan overtuigd zijn dat er een helende of preventieve werking van acupunctuur uitgaat, gaan de (internationale) ontwikkelingen en toepassingen op een positieve manier voort. Behandelingen zijn doelgericht, professioneel en zorgvuldig. De effectiviteit is beter aantoonbaar en de bijwerkingen verwaarloosbaar. Steeds meer ‘reguliere’ artsen zien het nut van acupunctuur, ook al begrijpen ze niet alle details. Datgene wat werkt om hun patiënten een betere kwaliteit van leven te geven, wordt omarmd. Dergelijk inzicht komt niet vanzelf; dit vraagt om een open houding, een eerlijke belangenafweging en soms – jammer genoeg – om een stevige ruggengraat. Het artikel in de Volkskrant (zie hier) is daar het bewijs van.

Orakel

Blijft de vraag over, wat we doen met de problemen van nu. De gedupeerden van de toeslagenaffaire, de falende bureaucratie van het systeem, de dwarsgezeten Kamerleden, de agressieve viruswaanzinnigen en de oogklepdragende adviseurs van de regering. Om over nog grotere thema’s maar (niet) te zwijgen. Het klimaat, het milieu, onze industrie, onze agrarische wereld, onze CO2-uitdagingen, de verdeling van welvaart, de vrijheid om te zeggen wat je wilt, de bescherming van journalistiek, de dictatoriale trekjes van sommige ‘beschaafde’ landen. Helaas, ik weet niet alle antwoorden. Ik heb geen allesomvattend oordeel over wat wel of niet werkt. Had ik die wijsheid in pacht gehad, dan was ik geen columnist maar orakel geworden.
Echter, er is hoop. Want als het gaat om onze gezondheid biedt TCM op steeds meer fronten een oplossing. Het kan zelfs worden gebruikt om de werking van het geheugen te verbeteren. Wellicht ook dat van de premier.

Brian de Mello