Migraine-onderzoek

Acupunctuur is het onderwerp van een nieuwe studie uit China, gepubliceerd in The British Medical Journal in maart 2020. Hierin wordt gemeld dat acupunctuur in staat is om migrainehoofdpijn effectiever te verminderen dan schijn-acupunctuur of gebruikelijke zorg. De studie beoordeelde de werkzaamheid van handmatige acupunctuur als preventieve behandeling bij een bepaalde categorie migrainepatiënten.

Over migraine

Migraine is een ernstige en onvoorspelbare vorm van hoofdpijn die wereldwijd meer dan een miljard mensen treft. Ongeveer 1 op de 5 volwassenen heeft ooit in zijn leven last van migraine. Het is een aandoening die zowel de kwaliteit van leven als de productiviteit ernstig schaadt en veel steun van de samenleving vereist. Deze neurovasculaire aandoening treedt op in aanvallen. Bij sommige mensen gebeurt dit slechts één- of tweemaal per jaar, maar bij anderen tot wel een paar keer per maand. Het voornaamste kenmerk van deze aanvallen is hoofdpijn, die hevig kan zijn. Andere veelvoorkomende kenmerken zijn misselijkheid of overgeven en overgevoeligheid voor licht en geluid. Vrouwen hebben gemiddeld drie keer zo veel kans op migraine als mannen. Het begint vaak op jeugdige leeftijd of tijdens de adolescentie. Met name bij meisjes kan het beginnen in de puberteit. Migraine komt in families voor en kan erfelijk zijn. Een migraine-aanval kent meestal 4 fasen. Deze worden niet altijd allemaal doorlopen. Tussen de aanvallen door voelen de meeste mensen met migraine zich volkomen gezond.

1. De waarschuwingsfase; deze vindt plaats vóór de aanval echt begint. Slechts 40% van de mensen met migraine is zich bewust van deze fase.
2. Het aura; dit overkomt slechts bij 25% van de mensen met migraine. Zelfs bij hen hoeft deze niet bij elke aanval op te treden. Een aura is een signaal van de hersenen, die tijdelijk (maar niet ernstig) worden aangedaan door het migraineproces. Doorgaans houdt een aura 10 tot 30 minuten aan, maar langer is mogelijk. Een aura treft voornamelijk het gezichtsvermogen. Kenmerken zijn blinde vlekken, fel licht of lichtflitsen of gekleurde zigzaglijnen voor de ogen zien, doorgaans aan één zijde.
3. De hoofdpijnfase; deze is voor de meeste mensen het hinderlijkst, en duurt enkele uren tot twee of drie dagen. Migrainehoofdpijn is meestal hevig. Vaak is het een eenzijdige pijn, maar pijn aan beide zijden is ook mogelijk.
4. De herstelfase; deze start zodra de hoofdpijn afneemt. Kenmerkend hiervoor zijn moeheid, prikkelbaarheid en moeite met de concentratie. Deze fase kan nog een hele dag duren.

Vanwege de grootschalige impact, wordt er wereldwijd onderzoek gedaan naar het voorkomen van migraine. Ondanks de beschikbaarheid van verschillende medicijnen, reageren veel patiënten echter niet op de bestaande preventieve medicatie. Bovendien willen veel mensen liever niet gebonden zijn aan het gebruik van een medicijn ter voorkoming van migraine.
Acupunctuur wordt aanbevolen als een mogelijke preventieve methode voor migraine. Er zijn twee soorten acupunctuur hiervoor: handmatig en elektrisch. Die eerste stond centraal in het huidige onderzoek.

De studie

De onderzoekers includeerden 147 patiënten waarvan bekend is dat ze migraine zonder aura hebben, die in de periode van juni 2016 tot november 2018 zeven Chinese ziekenhuizen bezochten. Hun gemiddelde leeftijd was 37 jaar.
Alle patiënten werden gedurende een maand bij aanvang beoordeeld, waarin hen werd geadviseerd geen pijnstillers of enige andere behandelingsmethode te gebruiken. Na vier weken werden ze willekeurig ingedeeld naar ofwel 20 sessies handmatige acupunctuur op erkende acupunctuurpunten met gebruikelijke migrainebehandeling, 20 sessies schijnacupunctuur op verkeerde punten met gebruikelijke zorg, of om advies te krijgen over levensstijl en zelfmanagement, evenals over gebruikelijke migrainezorg, voor de komende 8 weken. De eerste groep volgde een patroon van 10 sessies op andere dagen, een pauze van 9 dagen en een tweede cursus van 10 sessies. De onderzoekers volgden ze vervolgens gedurende 12 weken, waarbij ze keken naar het aantal dagen dat ze migraine hadden en het aantal migraineaanvallen gedurende elke periode van 4 weken, beginnend vanaf de basislijn. Ze hadden dus zes opeenvolgende observatieperioden van elk vier weken.

De bevindingen

Ongeveer 82% van de onderzochte groep bestond uit vrouwen. De onderzoekers ontdekten dat handmatige acupunctuur een significant grotere afname veroorzaakte van het aantal dagen waarop de patiënten een migraine hadden in de weken 13 tot 20, vergeleken met schijnacupunctuur - 2,2 dagen versus 3,9 dagen. Het was ook gekoppeld aan een kleiner aantal migraineaanvallen in de 17e tot 20e week, bij 1,6 aanvallen versus 2,3 aanvallen. De trend bleek positief te zijn.

Gecorrigeerd voor verstorende factoren, waren de migrainedagen 1,4 dagen minder tussen week 13 en 16, en 2,1 dagen minder in week 17 tot 20. De overeenkomstige cijfers met schijnacupunctuur vs. gebruikelijke zorg waren 1,6 vs. 0,4 aanvallen in week 17 tot 20, en een ietwat dalende trend in deze periode. Bij alle modaliteiten waren er geen ernstige bijwerkingen.

Implicaties

De onderzoekers zeggen dat er enkele beperkingen waren, zoals de korte onderzoeksperiode van 20 weken. Het gebruik van een niet-penetrerende schijnacupunctuurnaald en de blinde aard van het onderzoek zorgden echter voor een grotere betrouwbaarheid van de resultaten.
De bevindingen tonen aan dat handmatige acupunctuur resulteerde in ‘een significant hogere vermindering van de frequentie van migrainedagen en migraineaanvallen.’ Als gevolg hiervan, zeggen de onderzoekers, zou het als preventieve behandeling kunnen worden aanbevolen. Ze zeggen dat artsen ‘patiënten moeten voorzien van informatie over acupunctuur als een optie bij het bespreken van profylactische (preventieve) behandelingsstrategieën.’ Hoewel het effect van handmatige acupunctuur als preventieve behandelmethode uit deze relatief kleine studie op zich bescheiden lijkt, kan het een nuttige aanvulling zijn op het huidige repertoire van migrainetherapie.

Bronnen:
Xu, S., Yu, L., Luo, X, Wang, M., et al. (2020). Manual acupuncture versus sham acupuncture and usual care for prophylaxis of episodic migraine without aura: multicentre, randomised clinical trial. BMJ 2020;368:m697/ .
http://dx.doi.org/10.1136/bmj.m697
Angus,-Leppan. (2020) Manual acupuncture for migraine. BMJ 2020;368:m1096 doi: 10.1136/bmj.m1096,
https://www.bmj.com/node/1023000.full