Depressie: wat valt er zelf aan te doen?

Met het vallen van de bladeren stijgt het aantal gevallen van depressie. De lockdown draagt hier extra aan bij. Angst en depressie komen volgens de statistieken op grote schaal voor, vooral in tijden van onzekerheid en eenzaamheid. Wat valt hier, ook zelf, aan te doen?

Verschillende onderzoeken tonen aan dat acupunctuur net zo effectief kan zijn als antidepressiva, maar dan zonder vervelende bijwerkingen. Dat is met name van belang in precaire situaties, zoals bij een zwangerschap of na een beroerte. Acupunctuur heeft een bewezen effect op ons zenuwsysteem. Door prikkeling wordt dit doelgericht gestimuleerd: in de hersenen komen neurotransmitters vrij die de mentale staat beïnvloeden. Het zijn biochemische veranderingen die ons lichamelijk en emotioneel welzijn kunnen verbeteren. De afgifte van onder andere serotonine en endorfine heeft in de regel een positief effect op depressie. Het stimuleren van specifieke acupunctuurpunten leidt tot reductie van stress- en pijngevoeligheid. Tevens bevordert het ontspanning en werkt het goed tegen nervositeit en angstgevoelens.

Onderzoek
Er wordt allang wereldwijd veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van depressie en het effect van acupunctuur. Sommige onderzoekers zien een gebrek of verstoring van communicatie binnen de hersenen als primaire oorzaak. Dan ligt een behandeling met acupunctuur voor de hand, want daarmee zijn we in staat de standaardmodus van het rustende brein aan te passen. Dit is een directe toepassing die relatief snel effect kan sorteren, al dan niet in combinatie met westerse medicatie in de vorm van antidepressiva. Een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek door de universiteit van York uit 2013 laat opmerkelijke resultaten zien. Britse onderzoekers stelden vast dat drie maanden na de start van de acupunctuurbehandeling één op de drie mensen met een depressieve stoornis een sterke vermindering van klachten rapporteerde. Bij de groep die niet behandeld werd, nam slechts bij één op de vijf de klachten af. De coördinator van het onderzoek stelt dat voor mensen met een depressie voor wie behandeling met gangbare medicatie onvoldoende soelaas biedt, een aanvullende behandeling met acupunctuur uitkomst kan bieden. Het onderzoek betrof 755 mensen met een relatief ernstige depressie. Deze personen werden verdeeld over twee groepen, waarbij 303 personen twaalf weken lang een acupunctuurbehandeling ondergingen en evenveel mensen de standaardbehandeling kregen met counselinggesprekken in plaats van acupunctuur. De rest werd verder niet behandeld en ging door met de inname van medicatie (inclusief behandeling via de huisarts). Ongeveer 70 procent van de totale groep slikte overigens antidepressiva, ook tijdens het onderzoek. Bij degenen die acupunctuur of gesprekken kregen viel de meeste verbetering te constateren. Men kreeg gemiddeld óf tien acupunctuursessies óf negen counselinggesprekken. Beide bleken vergelijkbaar effectief te zijn, zowel na 3 als na 12 maanden. En niet onbelangrijk: acupunctuur en counseling waren allebei significant effectiever dan alleen de gebruikelijke zorg.

Behandeling
Vaak ligt chronische pijn aan de basis van depressie. Ook hier biedt acupunctuur uitkomst; fysiek ongemak (denk bijvoorbeeld aan rugpijn) kan prima worden behandeld. Dit kan veilig in combinatie met reguliere westerse medicatie. Acupunctuur helpt bij het verminderen van bijwerkingen en versterkt bovendien het gewenste effect van de voorgeschreven behandeling. De holistische aanpak van de acupuncturist betekent dat er meestal ook aandacht is voor leefstijlgeneeskundige aspecten. Zaken als voeding, beweging, verslaving, stress en nachtrust verdienen aandacht als het gaat om de behandeling van depressie.