Column: Keuzes, keuzes...

Aan het begin van deze eeuw kochten we na een lange zoektocht bij een sanitairwinkel het ideale badkamerkastje. Of zeg maar liever: kast. Mooie verlichting, drie spiegeldeurtjes, wel wat groot en zeker niet eenvoudig aan de muur te bevestigen. Vooral niet voor iemand met twee linkerhanden. Gelukkig had de sanitairwinkel connecties bij een klusbedrijf en een dag later stond er een klusjesman op de stoep. Het monteren van de badkamerkast deed hij snel, vakkundig en voor een habbekrats. We hadden eindelijk ons eigen spiegeltje-spiegeltje aan de badkamerwand.

Handig

Kees de klusjesman en ik raakten aan de praat, hij bleek uit dezelfde buurt te komen als waar ik mijn jeugdjaren heb doorgebracht en was ook nog bijna van dezelfde leeftijd. Van het een kwam het ander, en zo af en toe belde ik Kees op om te vragen hoe het ging en of hij me kon helpen met een karweitje. Letterlijk en fi guurlijk erg fi jn om zo’n persoon te kennen. Op een avond, een paar jaar terug, stond hij bij ons aan de deur met een hulpeloze blik in zijn ogen. Zijn eigen klusbedrijf was failliet gegaan, zijn jongste kind lag in het ziekenhuis, z’n vrouw was chronisch ziek, hij had een baan gevonden maar was weer ontslagen, het was crisis in de bouw, kortom het was geen feest in huize Kees en hij had dringend centjes nodig. Iets wat ik normaliter nooit doe, deed ik die avond wel. Ik leende hem geld en van dankbaarheid sprongen de tranen zowat in zijn ogen. Vorig jaar spraken we af dat hij me zou helpen met wat buitenschilderwerk en toen het in april zonnig dreigde te worden, belde ik hem op zijn mobiel. We hadden elkaar een hele tijd niet gesproken, en dat ging kennelijk nog even duren, want ik kreeg een melding dat het nummer dat ik had gekozen niet meer in gebruik was. Typisch Kees. Zeker weer een ander prepaid nummer genomen, met meer gratis belminuten, en mij niet even ingeseind. Het was niet de eerste keer en ik keek er niet van op, maar het irriteerde me wel. Dan binnenkort maar een keertje bij hem langsrijden, een dorp verderop.

Op een zaterdagochtend in mei, op weg naar een tenniswedstrijd, belde ik in sporttenue aan en zijn zoon deed open. Is Kees thuis, vroeg ik opgewekt maar nog steeds een tikkeltje geïrriteerd. In de ogen van de zoon zag ik plots een hulpeloze blik die me bekend voorkwam. “Hij is vorige week overleden”. Ach nee! “Ja, hij heeft zichzelf opgehangen”, stamelde hij. Mijn mond viel open van afschuw. “We zagen het helemaal niet aankomen.” Daar sta je dan, in je nette trainingspak. Na drie keer slikken en het murmelen van enkele troostende woorden begaf ik mij naar de auto met het gevoel alsof ik een mokerslag geïncasseerd had en reed ik aangeslagen weg. Het waaide die dag stevig op de tennisbaan. De wind blies mijn gedachten alle kanten uit en de bal kreeg er harder van langs dan de bedoeling was.

Wat u nog niet wist: ik stond 3 weken daarvoor, op weg naar huis en toevallig in de buurt, ook al bij Kees voor de deur. Maar het was inmiddels na tienen in de avond, in de huiskamer brandde geen licht meer en ik vond het bij nader inzien te laat om aan te bellen. ‘Wat als’, spookt er dan door je hoofd. Had ik met een goed gesprek of met een paar honderd euro zijn leven kunnen redden?

Prijs

Mensen maken soms onbegrijpelijke keuzes. Je kunt weliswaar geen verantwoordelijkheid dragen voor de beslissingen van een ander, maar het raakt je wel. Zeker als het onomkeerbare keuzes zijn. Sommige mensen overzien de gevolgen van hun daden te laat, of misschien wel nooit. Dat kunnen kleine gevolgen zijn of heel ernstige, die een mensenleven tekenen. Of dat nou de leraar op school is die een leerling kleineert, een directeur die roofbouw pleegt op zijn medewerkers, een medicus die een verkeerde diagnose stelt, of een politicus die bezuinigt zonder te beseffen dat zijn besluit tot meer kosten leidt. Of misschien een ambtenaar in Brussel die zich door lobbyisten laat wijsmaken dat Europese burgers gebaat zijn bij beperking van zelfmedicatie. Of een klusjesman die een gezin in onzekerheid achterlaat, en nooit meer een vaderlijke arm kan slaan om zijn dochtertje van 10 dat in bed ligt te snikken omdat ze haar papa mist. Het is om tegelijkertijd verdrietig en boos van te worden.

Het ironische is dat ik een paar dagen voordat ik van Kees’ overlijden hoorde, de Pruimenbloesemprijs mocht uitreiken aan Ineke van den Berg-de Lange, een slimme, gedreven mevrouw die veel goede dingen doet op het gebied van acupunctuur, en die een promotieonderzoek heeft gedaan naar het effect van acupunctuur bij stuitligging van baby’s. Elders in dit blad en op de website van de NPVA kunt u meer hierover lezen. De Pruimenbloesemprijs staat voor vastberadenheid en het overwinnen van moeilijke omstandigheden; de overgang van winter naar lente, van donkere dagen naar zonniger tijden. Een groter contrast is amper denkbaar, net zo min als het contrast tussen mijn ervaringen in die ene week in mei.

Telkens als ik in de spiegel van mijn badkamerkast kijk, check ik even of ik een hulpeloze blik bespeur. Gelukkig, dat is niet het geval. Ik kan u aan het eind van dit relaas alleen maar één advies geven: kies als het even kan voor het leven, waar u ook bent, en wat u ook doet. Er is namelijk altijd een oplossing, ook al is die soms moeilijk te zien zonder de hulp van anderen. Dus wees niet hulpeloos. Wees geen Kees.