Acupunctuur, pijn en stijfheid

Spier- en gewrichtspijn zijn klachten die weinig mensen ongemoeid laten. Uit recent onderzoek blijkt 50% van de Nederlanders er wel eens last van te hebben. Toch worden de klachten vaak onderschat. De aard en ernst ervan varieert, maar één ding hebben de klachten gemeen: ze hebben een grote invloed op het dagelijks welzijn van mensen.

De klachten

Wanneer mensen problemen hebben met hun bewegingsgestel, gaat het vaak om klachten van stijfheid, pijn, of een combinatie van beiden. Stijfheid ontstaat in de gewrichten en kan een groot aantal oorzaken hebben. In veel gevallen gaat gewrichtsstijfheid met pijn gepaard. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen acute en chronische klachten.

klachten

Acute klachten zijn over het algemeen beter behandelbaar dan chronische klachten. Het zijn klachten die worden veroorzaakt door bijvoorbeeld overbelasting, overstrekking of verstuiking van spier of gewricht. Daarnaast kan er sprake zijn van een infectie of van verminderde bloedtoevoer naar de spier. Een veel voorkomende acute klacht is ochtendstijfheid. Wanneer u slaapt, staat de bloedcirculatie op een lager pitje, waardoor het bindweefsel in uw gewrichten stram kan worden. Ook het synovia, een belangrijke vloeistof in uw gewrichten, wordt minder stroperig, wat de beweegbaarheid vermindert. Ochtendstijfheid kan een teken zijn van oververmoeidheid of een burn-out. Door het toenemende computergebruik, komt ook RSI steeds meer voor. Een andere bekende klacht is een whiplash. Hoewel acute klachten relatief goed te behandelen zijn, keren de klachten na verloop van tijd soms terug.

Chronische klachten

Chronische klachten zijn vaak moeilijker te behandelen. Kans op genezing is sterk afhankelijk van de onderliggende oorzaken. Vaak is genezing niet mogelijk, de behandeling staat dan in het teken van het voorkomen dat de klachten toenemen en in het dragelijker maken van de aandoening. Veel voorkomende chronische ziekten zijn artrose en reumatoïde artritis. Bij mensen met artrose is het kraakbeen in de gewrichten versleten, waardoor de twee bij elkaar komende botten niet beschermd worden. Daardoor wordt het bot geïrriteerd en dik, wat op den duur kan leiden tot vergroeiingen die ook van buitenaf te zien zijn.

Bij reumatoïde artritis (reuma in de volksmond) is het kraakbeen in één of meerdere gewrichten niet versleten, maar ontstoken. Het is een auto-immuunaandoening: het lichaam ziet geen verschil tussen gezonde, lichaamseigen cellen en ziekmakende indringers en valt zijn eigen cellen aan. Daardoor ontstaan chronische ontstekingen in met name knieën, handen, polsen, enkels, schouders en ellebogen. In Nederland heeft 20% van de bevolking last van artrose of reumatische klachten. Naar verwachting zal dat aantal stijgen tot 38% in 2020. Ook osteoporose (botontkalking) kan voor chronische klachten zorgen, net als onder andere ME, goed- en kwaadaardige tumoren, spierreuma en jicht. Maar spier- en gewrichtsklachten staan niet altijd op zichzelf: ze kunnen een symptoom zijn van een onderliggende ziekte, zoals de ziekte van Lyme. Bij aanhoudende pijn, gewichtsverlies of extreme vermoeidheid is het verstandig om een arts te raadplegen. Omdat spier- en gewrichtsklachten uiteenlopende oorzaken kunnen hebben, verschillen ook de behandelmethoden. Afhankelijk van het soort aandoening, kan uw arts u medicijnen voorschrijven die helpen tegen pijn, stijfheid of ontstekingen, of die u genezen van een onderliggende ziekte. Veel van de pijnstillersen ontstekingsremmers zijn krachtige medicijnen met soms ernstige bijwerkingen. Doordat het medicatie bij chronische aandoeningen betreft moeten de pijnstillers en ontstekingsremmers vaak jarenlang gebruikt worden. De kans op bijwerkingen neemt door dit langdurig gebruik sterk toe. Veel mensen kiezen daarom voor andere behandelingen, en om iets zelf te doen aan hun klachten.

Beweging

Uit onderzoek is gebleken dat bewegingsfuncties, wanneer ze eenmaal verloren zijn gegaan, erg moeilijk terug te winnen zijn. Het is dus belangrijk om te blijven bewegen, ook wanneer uw klachten (nog) niet zo erg zijn. Beweging helpt verder om overgewicht te voorkomen of verminderen, wat extra belasting van de gewrichten voorkomt. Daarnaast zorgt voldoende lichaamsbeweging ervoor dat de gewrichtsvloeistof over het kraakbeen verspreid wordt. Ook worden spieren, banden en pezen soepel en sterk gehouden. Wanneer u beweegt, maakt uw lichaam bovendien het hormoon endorfine aan, dat werkt als natuurlijke pijnstiller. Wanneer u op de juiste manier beweegt, hoeft u niet bang te zijn dat u uw bewegingsapparaat extra schade toebrengt. Het soort oefening dat voor u geschikt is, hangt af van uw klachten, net als de meest geschikte intensiteit. U kweekt sterke botten en gewrichten door sporten uit te oefenen die uw gewrichten belasten, zoals lopen, hardlopen en roeien. Deze bewegingsvormen zijn echter minder geschikt voor mensen met aandoeningen als reuma. Die zijn gebaat bij minder belastende sporten, zoals fietsen en zwemmen. Een fysiotherapeut kan u adviseren over de meest geschikte sportbeoefening. Daarnaast is het belangrijk om naar uw lichaam te luisteren en niet over uw eigen grenzen heen te gaan. Wissel perioden van inspanning af met perioden van rust, zodat uw lichaam zich kan herstellen. Ten slotte is het raadzaam om lichaamsbeweging geleidelijk op te bouwen.

Voeding

Voedsel is de brandstof voor het menselijk lichaam. Verandering in uw voedingspatroon heeft dan ook directe invloed op uw lichaam, daarover zijn verschillende geneeskundige stromingen het eens. In veel alternatieve en complementaire geneeswijzen is daarom aandacht voor het voedingspatroon van patiënten. Zo gaat de natuurgeneeskunde er van uit dat ziekten worden veroorzaakt door een ophoping van afvalstoffen. Ziekte wordt gezien als een gezonde poging van het lichaam om zich van dit soort stoffen te ontdoen. Volgens de Chinese geneeskunde moet voedsel een balans hebben tussen yin en yang. Yin vertegenwoordigt het vrouwelijke (aarde, kou, het noorden en vochtigheid), yang het mannelijke (hemel, warmte, het zuiden en droogte). Ook in onder andere de orthomoleculaire en antroposofische geneeskunde gelooft men in de heilzame werking van gezonde voeding. U kunt zich hierover laten adviseren door artsen, diëtisten en geneeskundigen van onder andere de bovengenoemde stromingen. Ook zelf kunt u op uw voeding letten. Over het algemeen gelden adviezen voor patiënten van hart- en vaatziekten ook voor mensen met gewrichtsklachten. Het is dus raadzaam om niet te zout te eten, te kiezen voor onverzadigde vetten en veel fruit, groenten en volkorenproducten op het menu te zetten. Het mediterrane dieet, met veel olijfolie, vis en verse groenten en fruit, blijkt eveneens een positieve invloed te kunnen hebben op uw gewrichten. De onverzadigde vetzuren en antioxidanten hebben een ontstekingsremmende en beschermende werking.

Acupunctuur

Acupunctuur kan een pijn verzachtende werking hebben en kan daarom worden ingezet bij mensen met spier- en gewrichtsklachten. Volgens de basisprincipes van de acupunctuur worden zwellingen, ontstekingen, pijn en stijfheid in het bewegingsstelsel veroorzaakt door energieblokkades. Doordat de energie niet vrijuit kan stromen, worden afvalstoffen onvoldoende afgevoerd en bereiken voedingsstoffen moeilijker de plekken waar ze nodig zijn. Een acupuncturist kan energieblokkades opheffen. Dit zal ook uw weerstand goed doen, wat weer de kans op ontstekingen verkleint.

Auriculotherapie (ooracupunctuur)

Auriculotherapie is een vorm van ooracupunctuur die vaak wordt ingezet bij pijnbestrijdingsbehandelingen. De therapie helpt met name bij spierpijn en klachten aan de rug, nek en schouders. De acupuncturist plaatst één of meerdere naaldjes in de oorschelp en brengt daar overheen een plakker aan, zodat de naalden een aantal dagen kunnen blijven zitten. Doordat de naalden langere tijd blijven zitten, heeft de behandeling volgens sommigen een langdurigere werking dan andere vormen van acupunctuur. Auriculotherapie is een relatief nieuwe behandelmethode: het werd een halve eeuw geleden uitgevonden in Frankrijk. Inmiddels is de therapie ook in veel andere landen populair. In China is het een gangbare manier van verdoven tijdens operaties, en ook in Europese ziekenhuizen wordt de techniek door anesthesisten toegepast.

Ba Guan (cupping)

Ook de cupping-methode kan worden toegepast bij mensen met spier- of gewrichtsklachten. Deze eeuwenoude techniek houdt in dat halve bollen van glas, plastic of bamboe op het lichaam worden geplaatst. De bollen worden vacuüm gezogen door middel van een pompje, of door de lucht in de bol te verhitten. Daardoor zullen de cupjes zich aan de huid vastzuigen. De bloedcirculatie en energiedoorstroming worden hierdoor gestimuleerd. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de droge en de natte variant van cupping. Mensen met spier- en gewrichtsklachten zijn met name bij de eerste variant gebaat.

Moxibustie (moxatherapie)

Ook moxatherapie kan heel heilzaam zijn. Het is een vorm van acupunctuur waarbij warmte een essentiële rol speelt. De naalden die in het lichaam gestoken worden, worden verhit door middel van een sigaar van bijvoetkruid (moxa). In sommige gevallen wordt het kruid ook direct op de huid geplaatst, of wordt er voor de verhitting gebruik gemaakt van een lamp. De warmte wordt via de naald het lichaam in geleid en dringt door tot diep in de acupunctuurpunten. Moxatherapie is bij uitstek geschikt voor mensen met gewrichtsklachten.

Kruidenbehandeling

Kruidenbehandelingen zijn een vast onderdeel van de Traditionele Chinese Geneeskunde. Veel acupuncturisten hebben zich dan ook verder bekwaamd in de kruidentherapie. Voor kruidenbehandeling wordt bijna altijd een mengsel van verschillende kruiden gebruikt. Kruiden worden verwerkt tot verschillende vormen, zoals kruidenpleisters, tinctuur of tabletten. Of de kruiden worden in ruwe vorm gebruikt, bijvoorbeeld voor kompressen of voor kruidenthee. De samenstelling van het kruidenmengsel is niet alleen afhankelijk van de klacht maar ook van de algehele gezondheidstoestand van de persoon.

Naast de bovengenoemde therapieën worden ook andere technieken ingezet bij de bestrijding van spier- en gewrichtsklachten. De meest geschikte behandeltechniek verschilt per patiënt en is onder andere afhankelijk van de aard van uw klachten. Zeker wanneer u zware medicatie gebruikt, zoals pijnstillers of ontstekingsremmers, is het belangrijk voor een goede afstemming tussen uw reguliere behandeling en extra behandelingen zorg te dragen. Het kan bij bepaalde behandelingen noodzakelijk zijn om de medicatie of de betreffende behandeling aan te passen. Acupunctuur blijkt voor mensen met klachten over pijn of stijfheid een belangrijke verlichting te geven