Acupunctuur in de tandheelkunde

Martien Zeegers-Nouwen is tandarts en acupuncturist en werkt sinds 1998 in het HWA TO Acupuncture Centre in UMCG Groningen. Zij is lid van de NAAV.

Als tandarts heb ik een aantal keer in de tandartspraktijk dankbaar gebruik gemaakt van acupunctuur en in het Acupunctuur Centrum behandel ik regelmatig tandheelkundige problemen met acupunctuur en Chinese kruiden.

Er zijn een reeks aandoeningen die ik in dit artikel wil bespreken, waarbij acupunctuur een goede bijdrage kan leveren. Het betreft:
-    verdoven
-    pijn na extractie (kies eruit) of vulling
-    pijn aan verstandskies die doorbreekt
-    faciales parese/ Bell’s parese (aangezicht verlamming)
-    trigeminus neuralgie (aangezicht pijn)
-    gingivitis/parodontitis (tandvlees ontsteking)
-    aften/ulces (blaren in de mond)
-    tongbranden.

Verdoven
Mijn eerste ervaring met verdoven m.b.v. acupunctuur, was bij een mannelijke patiënt waarbij ik twee kiezen wilde omslijpen, omdat er een kroon op moest. De man wilde graag een verdoving, maar tot onze verbazing werkte die niet. Ook toen ik de maximale hoeveelheid verdovingsvloeistof had ingespoten (7 carpules!) en zelfs een combinatie van verschillende verdovingsmiddelen had gebruikt, voelde hij alles nog. Na overleg besloten we een nieuwe afspraak te maken en het de volgende keer te proberen met acupunctuur.
Toen hij de volgende keer kwam, heb ik hem een acupunctuurbehandeling gegeven en twintig minuten in de wachtkamer gezet.
Daarna ben ik aan de behandeling begonnen en inderdaad ging dat prima. Hij voelde vrijwel niets en zonder verdere problemen kon ik de kiezen beslijpen.

Enige tijd later kreeg ik het verzoek van een vrouwelijke patiënt om een extractie (kies trekken) uit te voeren onder verdoving van acupunctuur. Dit was de enige manier om de verstandskies te kunnen verdoven, omdat deze vrouw allergisch was voor verdovingsvloeistof en dus geen reguliere verdoving kon verdragen.
Het was een spannende dag, zowel voor haar als voor mij. De kies was ook nog enigszins ontstoken, waardoor hij extra pijnlijk is als hij eruit moet. Gelukkig ging ook dit bijzonder goed. Ze heeft wel iets gevoeld, maar zei dat het goed te doen was.

Verdoven met acupunctuur is iets wat eeuwen geleden in China al gedaan werd. Een tropenarts vertelde me eens, dat hij in een noodtoestand zelfs een keizersnee onder verdoving van acupunctuur heeft uitgevoerd.

Pijn na extractie of vulling
Tjitske, een trouwe patiënt van mij, vertelde me dat er twee verstandskiezen uit moesten en dat ze daar erg tegenop zag. Het moest bij de kaakchirurg, want ze lagen niet helemaal goed. We spraken af dat ze direct na de ingreep naar mij toe kwam en zou ik haar dan acupunctuur geven om de napijn in de kiem te smoren.
Met de verdoving er nog in, kwam ze die morgen na de extractie bij mij en ik heb haar behandeld.
Ze heeft een half uurtje op de behandeltafel gelegen met naalden in haar oor en hand en ging daarna naar huis. Later vertelde ze dat ze nauwelijks last had van napijn en dat ze dat bij de volgende verstandskies weer zo wilde doen.
Helaas was de operatie toen veel ingrijpender omdat de kies nog ongunstiger lag. Dit keer had ze, ondanks acupunctuur wel napijn gehad. Ik denk dat we de behandeling de volgende dag hadden moeten herhalen. Soms is een enkele behandeling niet genoeg en zijn er meerdere nodig.

Pijn aan doorbrekende verstandskies
Marcel is een man die ik behandel met acupunctuur in verband met jicht aan zijn grote teen.
Hij heeft veel baat en vertelde mij onlangs dat hij ook last heeft van een doorbrekende verstandskies. Ik zei:”Nou, dat neem ik dan mee in de behandeling”. Oh, zei hij;” kan dat dan?” Ja, dat kan. Ik nam twee extra punten mee, waarvan één in zijn oor en tot zijn verbazing was de pijn na de behandeling weg. De pijn is ook niet meer terug gekomen. Het leuke was ook nog dat Marcel zelf ooit een studie acupunctuur had gedaan en niet wist dit er ook mee kon.

Faciales parese / Bell’s parese

Het plotseling ontstaan van een aangezichtsverlamming komt soms voor. Meestal komt iemand met deze klacht terecht bij de huisarts of kaakchirurg. Die kan prednison voorschrijven, Het genezingsproces van een aangezichtsverlamming kan lang duren. Zes weken tot een half jaar en soms zelfs langer. Er kunnen ook restverschijnselen overblijven. In China is acupunctuur bij dit soort gevallen eerste keus. Ik heb kort geleden een jonge man, Stefan, 26 jaar, hiervoor behandeld. Zijn gezicht stond scheef, hij kon zijn linker oog niet meer dicht krijgen en zijn mond hing. Hij kreeg op een zaterdag plotseling deze verlamming en kwam op donderdag (vijf dagen later) in de praktijk voor zijn eerste behandeling. Twee weken later en na zes acupunctuurbehandelingen inclusief het gebruik van Chinese kruiden, was de parese voor 90% weg. Hij kon voor de laatste 10% niet meer komen, omdat hij op reis ging. Het restje is gelukkig vanzelf verdwenen. Liever had ik de laatste 10% nog behandeld, omdat ik niet wilde dat hij met restverschijnselen zou blijven zitten. In dit geval is dat niet gebeurd en hij is voor 100% genezen.

Trigeminus neuralgie
Aangezichtspijn is een nare pijn. Ook deze groep mensen komt vaak terecht bij de kaakchirurg. Ik behandel regelmatig mensen met deze klacht. Over het algemeen gaat dat erg goed. Hoewel er ook gevallen zijn, waarbij het niet lukt. Een trouwe patiënt is de heer Siebring, 88 jaar. Hij kwam zes jaar geleden met een aangezichtspijn bij ons in de praktijk. Hij was verwezen naar acupunctuur via de huisarts. Na zes behandelingen was de pijn voor 80% weg. Het laatste restje kostte nog vier behandelingen. Met tien behandelingen was hij voor 95% van zijn klachten af.
Zes jaar later zag ik hem weer voor dezelfde klacht. Hij ging vol vertrouwen de reeks behandelingen in en ook deze keer werkte de acupunctuur goed. We hebben onlangs afscheid van elkaar genomen en hij zei dat hij me, indien nodig zeker weer zou weten te vinden.

Gingivitis/Parodontitis
De tandarts let bij de controle niet alleen op de toestand van de tanden en kiezen maar kijkt ook naar het tandvlees. Als het tandvlees rood is of het bloedt snel, bijvoorbeeld bij het tandenpoetsen, dan is er sprake van een ontsteking. De ernst van de ontsteking kan wisselen. Als het nog niet al te ver is, dan heet dit gingivitis (gingiva is tandvlees). Als de ontsteking verder gaat en het bot is ook ontstoken, dan zal het bot langzaam afbreken en verdwijnen. Dit heet parodontitis (parodontium is het ophang apparaat van de tand). Het is van belang dat het tandvlees goed schoon is, zo voorkom je gingivitis. Als er een ontsteking zit, dan zal deze door de mondhygiëniste worden behandeld. Zij maakt de ruimte (pocket) tussen de tand en het tandvlees schoon en het is belangrijk om daarna de boel thuis goed schoon te houden.
Wat vrijwel niemand weet is dat acupunctuur kan bijdragen tot een goede mond gezondheid. Ik vraag me vaak af, hoe het kan dat er in de ene mond wel en in de andere mond geen gingivitis ontstaat. Theoretisch zou het te maken moeten hebben met hoe schoon het gebit is, maar ik heb wel gezien dat daar niet altijd een verband tussen zit. Soms is een mond niet schoon en zit er veel plak, maar ontstaat er geen gingivitis. Soms is een mond redelijk schoon, maar niet goed schoon en ontstaat er wel gingivitis.
In de Chinese geneeskunde kijken we anders tegen dit soort zaken aan. Een schone mond is uiteraard van groot belang, maar er spelen nog meer factoren een rol.
Na de behandeling van de mondhygiëniste blijven er soms rest verschijnselen over. Dat zijn vaak rest pockets (een te diepe ruimte tussen tand en tandvlees). Daar kan vuil in blijven zitten en zo houdt je de ontsteking in stand. Met behulp van acupunctuur is de mondgezondheid een stuk te verbeteren en zullen de rest pockets voor een groot deel verdwijnen. De voorwaarde is natuurlijk wel... dat het goed schoon is.

Aften/Ulces
Als iemand veel last heeft van aften in de mond gebruik ik daar Chinese Kruiden voor. Deze kruiden hebben in dit geval de vorm van een zuigtabletten. Acupunctuur zet ik ook in. De combinatie van acupunctuur en de tabletten werkt vrij goed. De acupunctuur gebruik ik om de onderliggende pathologie, dus het onderliggende probleem aan te pakken. De zuigtabletten worden opgezogen als er acute klachten zijn, dus op het moment dat de aften opspelen. De acupunctuur zorgt voor een sterkere basis, zodat er minder vaak aften zullen ontstaan.

Tongbranden
Mondbranden of tongbranden is een aandoening, waarvan men in de Westerse geneeskunde niet weet hoe het ontstaat. Er is binnen de westerse geneeskunde geen behandeling voor. Soms schrijft men antidepressiva of spierverslappers voor. Het kan een buitengewoon vervelend iets zijn en sommige mensen ervaren dit als een aandoening die hun functioneren behoorlijk verstoort. Met acupunctuur is het vaak mogelijk het tongbranden terug te dringen tot een acceptabel niveau.