Acupuncturist aan het woord: Sanne van der Zee

Sanne van der Zee heeft acupunctuurpraktijken in Deventer en Hengelo (Overijssel) onder de naam Qizee. Zij is lid van de NVA.

Hoe bent u in contact gekomen met acupunctuur?
Mijn vader kreeg in de jaren tachtig de ziekte van Kahler. Dat is een vorm van beenmergkanker die nog steeds dodelijk is. In 1989 was hij uitbehandeld na het doorlopen van diverse chemokuren. De prognose was dat hij nog drie maanden te leven had. Ik werkte toen als verpleegkundige in een ziekenhuis en heb me tijdens dit proces vaak machteloos gevoeld.
Mijn vader was tandarts en tevens voorzitter van de Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Tandheelkunde. Zo kwam hij op een door hem georganiseerd congres een Chinese arts tegen die een lezing gaf over de mogelijkheden van anesthesie door middel van acupunctuur voor tandartsen. Die man vertelde hem dat hij in China geholpen zou kunnen worden met dagelijkse acupunctuurbehandelingen en kruiden. Hij zou daarvoor opgenomen moeten worden in een ziekenhuis waar zowel westerse als Chinese geneeskunde werd toegepast.
Mijn vader heeft toen besloten om naar China te gaan. Hij was net een paar dagen in Peking toen de studentenopstand op het Plein van de Hemelse Vrede uitbrak. We verloren contact met mijn vader. Pas twee maanden later hoorden we weer van hem. Hij was overgeplaatst naar een ziekenhuis in Sjanghai. Maar inmiddels waren de ambassades gesloten en de journalisten waren het land uit, dus hij moest ook naar huis, want het werd voor hem daar te gevaarlijk.
Dat was heel jammer, want hij genas echt. Van Schiphol is hij meteen naar het Academisch Ziekenhuis in Groningen gegaan. Daar is hij helemaal onderzocht en het resultaat was verbluffend. Hij maakte weer gezonde bloedcellen aan, en was duidelijk herstellende.
Een jaar later is mijn vader echter alsnog overleden; de behandeling was toch te vroeg afgebroken. Hij heeft er ook voor gekozen om niet terug te gaan naar China, omdat het land nog lang niet op orde was. Het was nog steeds te gevaarlijk, en hij had ook het gevoel dat hij gedaan had wat hij kon.
Daarna heb ik als verpleegkundige in de reguliere gezondheidszorg een brede carrière opgebouwd en deze kennis en ervaringen zijn een belangrijke basis in mijn huidige praktijk. Tien jaar geleden ben ik naast mijn werk begonnen met de studie Chinese geneeskunde bij Qing Bai. De ontwikkelingen in de reguliere zorg hadden daar ook wel mee te maken. Alles werd zo protocollair en verengd naar de zorgverzekeraars toe. Met het verhaal van mijn vader in mijn achterhoofd durfde ik wel te onderkennen dat we in de westerse geneeskunde lang niet alles kunnen. Naast mijn baan in de reguliere zorg heb ik mijn praktijk in acupunctuur aan huis opgezet. Dat begon al heel snel te lopen.
Vier jaar geleden ben ik verhuisd naar Hengelo, en toen heb ik mijn ontslag ingediend in de reguliere zorg. Het werd steeds moeilijker om die twee verschillende werkwijzen met elkaar te verenigen. Uiteindelijk merkte ik dat mijn hart bij de Chinese geneeskunde lag, dus toen ben ik fulltime acupuncturist geworden. Ik heb nu twee dagen praktijk aan huis in Hengelo, en ik werk drie dagen in Deventer in een centrum met meerdere disciplines.

Hebt u zelf wel eens kanker behandeld?
Ik ben begonnen als generalist, maar ik merkte gaandeweg dat ik steeds meer vrouwen kreeg met menstruatieklachten die te maken hadden met de overgang. Toen ben ik mij gaan bijscholen in de gynaecologie, ook omdat ik oudere vrouwen een fijne doelgroep vind waarvan je wat kunt verwachten qua therapietrouw. Zo kwam ik ook in aanraking met menstruatiestoornissen, endometriose, cysten en onvruchtbaarheid bij jongere vrouwen.
Ik merkte dat de gynaecologie me aansprak, en ik moest ook keuzes maken, want ik had al snel wachtlijsten. Ik kon me dus gaan specialiseren; ik vind het ook fijn om ergens goed in te worden. Dat was dus ook in de kinderwenstrajecten, IUI, IVF, ICSI.
Ik werk ook met borstklachten; in eerste instantie goedaardige cystes en borstontstekingen bij zwangere vrouwen; en van daaruit ook borstkanker.

Kunt u daar ook zo veel mee bereiken als ze in China konden met uw vader?
Ik zeg altijd: wij wonen in het westen en niet in China. Ik heb lang genoeg in de reguliere zorg gewerkt om het kind niet met het badwater weg te gooien; ik zoek altijd bewust aansluiting bij de reguliere zorg. We kunnen ook heel veel wel in de westerse geneeskunde, en daar sluit ik echt op aan bij al mijn behandelingen. Als ik het niet vertrouw, stuur ik ze door naar hun huisarts met een achterliggend advies naar een gynaecoloog. Vaak behandel ik parallel naast een reguliere behandeling. Alleen met acupunctuur behandel ik geen borstkanker. Daar moet je in Nederland ook mee uitkijken, zeker na het Sylvia Millecam-drama. En terecht, je moet je grenzen kennen.
Er zijn prachtige kruidenformules om de neveneffecten van de chemokuur zo veel mogelijk te neutraliseren en het effect van de chemo te vergroten. Bij chemo stagneren er allerlei zaken; vrouwen houden vocht vast, worden erg moe en ze kunnen hitteklachten krijgen, zoals opvliegers enzovoort. Dat blokkeert de werking van de chemo. Hoe meer je door blijft stromen, hoe beter alles werkt en hoe sneller het lichaam zich herstelt. Dan komen vrouwen ook veel beter uit zo’n chemokuur.
Ik heb laatst ook een man met uitgezaaide longkanker behandeld tijdens een chemokuur. Je kunt met acupunctuur absoluut meehelpen om de levenskwaliteit te verhogen. Ik help mee op de achtergrond.
Ik heb niet de pretentie dat ik borstkanker kan genezen, maar je kunt met acupunctuur wel veel doen om het te voorkomen. Als vrouwen van 42/43 met PMS-klachten bij me komen en zeggen dat ze keer op keer gespannen borsten hebben voor de menstruatie, dan leg ik uit dat dat niet alleen maar lastig is. Als je elke maand een week lang gespannen borsten hebt, is dat de voedingsbodem voor kankercellen, want die kunnen zonder zuurstof groeien. Bij gespannen borsten stroomt de energie niet goed door.Dan kan slijm niet goed afgevoerd worden en gaat het vast zitten. Slijm dikt in en dat kan het begin het  zijn van cystes, en waar cystes kunnen ontstaan, kan kanker ontstaan. Kanker is de uitkomst van een proces dat veel eerder, soms tien jaar voor de zichtbare symptomen is begonnen. Zo leg ik het altijd uit. In het westen zit je in de overgang als je klachten krijgt; in de Chinese zienswijze zit je al vanaf je 41ste energetisch in de overgang. Vrouwen komen soms bij me omdat ze al een volledige borstamputatie gehad hebben, en maar moe blijven en/of last hebben van neuropathie, dat is pijn in de vingers en tenen door zenuwbeschadiging door de chemokuren. Ze kunnen ook veel last hebben van de littekens. Door bestraling is de huid vaak heel poreus geworden, die is uiteindelijk toch licht verbrand, en dan nog die littekens. Daar kun je ook op behandelen, en op gewrichtsklachten, die kunnen nog jarenlang voortduren. Vermoeidheid, pijn en somberheid zijn de belangrijkste klachten die nog jaren na een regulier behandeltraject voort kunnen duren. Het zelfvertrouwen is geschonden, en vrouwen moeten opnieuw weer in verbinding komen met hun lichaam, een lichaam dat hun ooit zo in de steek heeft gelaten. Dat proces kan pas beginnen nadat de fysieke behandeling in de eindfase is gekomen.
Zeker in Deventer, waar ik inmiddels een naam heb opgebouwd, merk ik dat ook verpleegkundigen in de reguliere zorg vrouwen aanraden om eens bij mij langs te gaan. Er zijn inmiddels ook wel gynaecologen en psychologen die naar mij doorverwijzen, en ook huisartsen die mij nog uit mijn vorige baan kennen.

Wilt u nog meer vertellen over IVF?
Ik vind het erg fijn om mee te werken aan de geboorte van kinderen die er anders misschien niet geweest zouden zijn. In de zomer krijg ik vaak allerlei geboortekaartjes. Dat komt omdat veel vrouwen na de zomer met het traject starten. Die kinderen worden dan in de zomer daarna geboren en dat geeft me veel voldoening.
Vaak is het probleem endometriose. Dat is een woekering van het baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder en dat geeft veel pijn en zware en lange bloedingen. Daar behandel ik met succes op met kruiden. Soms, als ze er erg lang mee doorgelopen hebben, moeten ze er ook voor geopereerd worden.
Soms is de kinderloosheid onverklaard, alles is in principe goed. Dan is er vaak een energetisch probleem, bijvoorbeeld dampkoude in de onderbuik, of ‘bloedleegte’. Ik zie wekelijks vrouwen met een kinderwens. Sommigen willen eerst acupunctuur proberen, anderen hebben al een IVF-poging achter de rug. Soms gaat het om embryoselectie vanwege een erfelijke ziekte. Zo zijn er allerlei redenen waarom vrouwen in aanmerking komen voor een IVF- of ICSI-traject.

Hebt u ervaring met beroertes?
Daar heb ik weinig of geen ervaring mee, ook omdat ik me snel ben gaan specialiseren.

Is er nog iets wat u onze lezers wilt vertellen?
Het is goed dat vrouwen zich er bewust van worden dat je met acupunctuur en kruiden de kansen op een zwangerschap verhoogt. Nederland heeft gemiddeld de oudste moeders ter wereld. Veel vrouwen beginnen in een laat stadium na te denken over kinderen, wanneer de vruchtbaarheid al is afgenomen. Vaak zijn ze daar wat optimistischer over dan reëel is.
Ik heb ook vrouwen behandeld die er begin dertig voor kiezen om via een zaaddonor zwanger te worden, omdat ze de juiste man maar niet tegenkomen. Lesbische stellen maken natuurlijk ook gebruik van een zaaddonor. Kunstmatige inseminatie is ook verre van natuurlijk. Als er kunstmatig iets wordt ingebracht, ervaart je lichaam dat op zijn minst als onprettig. Je stagneert energetisch in de onderbuik. De natuur heeft orgasmes niet voor niets uitgevonden. Daardoor breng je het sperma naar binnen; het is een beweging naar binnen toe. Dat is een heel andere dynamiek dan wanneer er een stalen voorwerp naar binnen gebracht wordt, dan reageert een vrouw contra. Ook al probeert ze te ontspannen, van binnen blokkeert de energie door de ingreep. Dat is het niveau waarop je als acupuncturist behandelt, en ook met kruiden.
Ook bij IVF krijgen vrouwen bij de punctie en de terugplaatsing zo snel mogelijk daarna de behandeling om te consolideren en alles tot rust te brengen. Dat is voor vrouwen emotioneel-psychisch een enorm spannende periode. Het voordeel is dat ik vrouwen ook kan voorlichten, omdat ik jarenlang in de reguliere gezondheidszorg heb gewerkt. Je krijgt vanuit het ziekenhuis een tas vol met spuiten en pillen mee, en van de zenuwen ben je de helft van de instructies vergeten wanneer je thuiskomt. In ziekenhuizen gebeuren soms gekke dingen, en daar kan ik ze een beetje doorheen loodsen. Gynaecologen zijn overbezet en hebben weinig tijd, en de vrouwen zijn vaak extra gevoelig door de hormonen en hun eigen proces; alles komt drie keer zo hard binnen en dan ontstaan snel misverstanden.
Het zou fijn zijn als de reguliere en Chinese Geneeskunde de komende jaren meer naar elkaar toe kwamen. Beide geneeswijzen hebben hun eigen krachten en toevoegingen. Ik realiseer mij de luxepositie waarin ik werk vanuit mijn eigen praktijk, tegenover de hectiek en tijdsdruk waaronder mijn collega’s in ziekenhuizen moeten werken. Een wereld waarvan we allemaal weten dat die qua kosten en bureaucratie steeds onbeheersbaarder wordt. Ook daarom zou het goed zijn als er meer erkenning kwam voor de aanvulling die de Chinese Geneeskunde kan bieden. Wat dat betreft zie ik een positieve ontwikkeling en ik hoop nog lange tijd mijn steentje daaraan bij te kunnen dragen.