‘Het begint allemaal met bevlogen medisch specialisten’

Een kinderarts die verder gaat dan de meeste artsen. Niet alleen wat betreft gedrevenheid, maar ook als het gaat om het vinden van wegen die leiden tot meer welzijn voor haar patiënten. Inès von Rosenstiel trekt de kar van integrative medicine in Nederland en daarbuiten. Zij schrijft indien nodig acupunctuur voor om patiënten beter om te laten gaan met hun kankerbehandeling.

Inès von Rosenstiel pendelt tussen Den Haag en Arnhem, maar reist ook met regelmaat naar het buitenland voor haar werk. Het integreren van complementaire zorg – die veilig is én bewezen effectief – binnen de reguliere Westerse zorg, is haar missie. Dit is de kern van integrative medicine. Hieronder valt onder meer de toepassing van acupunctuur. Haar basismantra: ‘Zorg om te beginnen voor goede voeding, voldoende beweging, goede slaap en voldoende ontspanning.’

Enthousiast

‘Ik heb het geluk gehad dat ik met mijn kennis van integrative medicine (IM) op het oncologisch centrum van het Rijnstate een begin kon maken met het eerste IM-spreekuur. Dat is nu vijf jaar geleden. Ik had in die tijd ook een aanstelling in het Haga Ziekenhuis in Den Haag om één dag in de week de visie van integrative medicine en leefstijlgeneeskunde uit te rollen in dat ziekenhuis.’

‘We lopen met de leefstijlgenees-kunde samen op om bekostiging voor preventie te krijgen.’

De afgelopen jaren heeft zij op vele podia gestaan om het verhaal van IM te vertellen en best practices te delen. Dat leidt nog steeds tot veel belangstelling van andere ziekenhuizen, die de waarde ervan inzien. ‘Naast arts-assistenten, verpleegkundig en medisch specialisten, zo ook oncoloog van het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven, collega Art Vreugdenhil, is op een dinsdagmiddag tijdens mijn spreekuur naast mij gaan zitten, met toenemende interesse. Ik heb hem aangeraden naar het jaarcongres van The Society of Integrated Oncology in de VS te gaan en daar kwam hij enthousiast van terug. Inmiddels heeft hij samen met een verpleegkundig specialist een eigen IM-spreekuur in zijn ziekenhuis.’

Leergang

Samen met oncologiemanager Marijke Maalderink ontwikkelde ze een leergang ‘Integrative oncology’ tijdens de COVID-periode, zodat zorgverleners online gespecialiseerde kennis konden opdoen. Vreugdenhil wilde echter een ‘live’ bijeenkomst van deze leergang, gedurende twee dagen, met een groep multidisciplinaire paramedici. ‘Dus ook met de diëtiste, de fysiotherapeut, de oncologen en een pijnarts erbij. Dat hebben we gedaan.’

Von Rosenstiel is docent bij de Academy for Integrative Medicine, waar ze tevens in de opleidingscommissie zit. Oncologisch chirurg Eva Roorda volgde de opleiding aan deze Academy en besloot vervolgens een spreekuur integrative oncology te starten in Zwolle. ‘Dat maakt het totale aantal nu drie, maar op termijn gaat het spreekuur in Den Haag ook weer open, en meer zullen er volgen.’ Het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen en de Noordwest Ziekenhuisgroep in Alkmaar hebben belangstelling getoond voor de leergang. ‘Die is erg praktijkgericht’, vertelt de initiatiefneemster met gepaste trots.

Vanuit het bekende Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis in Amsterdam zijn inmiddels drie medisch specialisten aangeschoven bij het dinsdagmiddagspreekuur van Von Rosentiel om een indruk op te doen van haar methodiek. ‘Het begint allemaal met bevlogen medisch specialisten die kennis maken met integrative medicine en het vervolgens meenemen naar de praktijk van hun ziekenhuis.’

De doelstellingen van integratieve oncologie zijn:
•    het verminderen van de bijwerkingen van conventionele behandelingen,
•    het verzachten/verlichten van kankersymptomen,
•    het verbeteren van de emotionele gezondheid,
•    het verbeteren van de kwaliteit van leven en
•    soms het versterken van het effect van conventionele behandelingen.

Financiering

Patienten weten de weg te vinden naar haar spreekuur. ‘Bijna iets te goed zelfs’, verklaart ze met een lachje. ‘Een paar maanden geleden had ik wachttijden van vier tot vijf maanden. Dat wordt nu beter doordat het spreekuur versterking heeft gekregen van verpleegkundige Monica Perebolte, met vervolgopleiding integrative medicine bij STIBIG.’ De financiering van dit alles is een apart punt van aandacht. ‘Er is nog geen dbc (diagnose-behandelcombinatie – red.), dus de zorg wordt niet vergoed. De patiënt draagt nu niet de kosten, maar het ziekenhuis. We zijn wel in gesprek met de NZa (Nederlandse Zorgautoriteit – red.) en de zorgverzekeraars om hier verandering in te krijgen. Dat doen we via het CIZG, het Consortium voor Integrale Zorg en Gezondheid.’ De constatering dat ziekte in principe een verdienmodel is, klinkt als een harde realiteit. ‘Voor preventie is veel minder geld beschikbaar, maar we lopen met de leefstijlgeneeskunde samen op om hier op den duur bekostiging voor te krijgen. Dat is wel een kwestie van een lange adem.’

Werkzaamheid en veiligheid

Over de werkzaamheid van acupunctuur is geen twijfel mogelijk. Von Rosenstiel: ‘De hormonale behandeling bij vrouwen met borstkanker en mannen met prostaatkanker kan vervelende bijwerkingen hebben, dus dan schrijf ik vaak acupunctuur voor.’ Ze vertelt het verhaal van een kapster die als gevolg van de behandeling met hormonen wel vijftig opvliegers per dag kreeg en daardoor dreigde te worden ontslagen. ‘Ze had al allerlei soorten behandelingen ondergaan, maar niets hielp. Totdat ik haar naar de acupuncturist doorverwees. Op een dag stond ze met een grote bos bloemen op de stoep om me te bedanken. Dankzij de acupunctuur had ze nog maar twee opvliegers per dag, en ze had zo haar baan weten te behouden.’

In het geval van opvliegers kan acupunctuur in zo’n 60 tot 70 procent van de gevallen uitkomst bieden. ‘Het leven wordt zo voor de patiënt niet alleen sociaal comfortabeler, maar het verbetert ook de nachtrust. Ze worden niet meer om de haverklap wakker van de opvliegers.’ Von Rosenstiel raadt wel aan om minstens vier keer een acupunctuurbehandeling te ondergaan; dus niet één keertje proberen en dan stoppen. Als het na vier keer nog niet helpt, dan heeft het niet veel zin om er nog langer tijd en geld in te steken, luidt haar stelling.

‘Artsen slaan aan op bewijsvoering en wetenschap.’

Toepassingen

Een lastige, moeilijk behandelbare klacht die vaak voorkomt als gevolg van chemotherapie is neuropathie, chronische pijn door zenuwbeschadiging. Ook hier kan acupunctuur van toegevoegde waarde zijn tegen de pijnen. Tot slot noemt ze de spier- en gewrichtsklachten die sommige mensen ervaren bij hormoonbehandelingen. ‘Dus samengevat: opvliegers, neuropathie en spier- en gewrichtsklachten vormen samen de top 3 van klachten die met acupunctuur behandeld kunnen worden.’ Von Rosenstiel voegt hier nog het misselijkheidsgevoel en braken aan toe wat vaak optreedt bij chemo. Hierover vertelt ze de volgende anekdote: ‘Een anesthesist, die eigenlijk niet zoveel van doen had met integrative medicine, belde me op. Ze hadden te maken met een patiënt die al begon met braken voordat hij het ziekenhuis binnenkwam. Alle reguliere middelen hielpen hier niet. “Inès, weet jij misschien nog iets?”, was de vraag. Ik raadde toen aan om die patiënt acupunctuur aan te bieden, liefst een dag of een paar uur voordat hij naar het ziekenhuis moest komen. Dat werkte fantastisch, die man heeft niet meer gebraakt!’ Zien is geloven, lijkt hier de moraal van het verhaal. ‘Artsen slaan aan op bewijsvoering en wetenschap, maar als je als arts zelf een patiënt hebt waarbij je met de handen in het haar zit en waarbij acupunctuur een succesverhaal blijkt te zijn, dan raak je wel overtuigd. En dan boeken wij heel veel winst met onze aanpak.’

‘Het zou mooi zijn als er niet meer aparte poli’s voor integrative medicine nodig zijn.’

Wens

Op de website www.kanker.nl staat allerlei informatie voor patiënten en zorgverleners, onder meer een overzicht van alle complementaire behandelingen, inclusief indicaties en contra-indicaties. Het publiceren van deze informatie blijkt een project te zijn dat Von Rosenstiel na aan het hart ligt. ‘Dat hebben we kunnen doen dankzij een patiënte die bij mij was geweest en die zich door mij gehoord voelde’, verklaart de arts. ‘Zij verkeerde in de terminale fase van kanker en vroeg haar vrienden, die een crowdfunding voor een laatste behandeling voor haar waren gestart, om het opgehaalde geld aan mij te doneren. “Om de kennis in mijn hoofd vast te leggen voor iedereen”, luidde haar laatste wens. Dat is gebeurd; met het geld van die crowdfunding hebben we een jaar lang alle kennis op onder meer www.kanker.nl kunnen plaatsen. Het KWF heeft toegezegd die informatie up-to-date te houden.’

Op 8 oktober vorig jaar vond het eerste Nationale Integrative Medicine congres plaats. Op die dag ontving ze een lintje voor al haar medische verdiensten in binnen- en buitenland. ‘Dat was natuurlijk leuk voor mij, maar het gaf ook een positieve “vibe” aan de tweehonderd aanwezige artsen; dat vond ik nog wel het mooiste van die koninklijke onderscheiding!’, laat ze met een brede glimlach weten.

Heeft Inès von Rosenstiel nog een droom die ze met ons wil delen? ‘Dat het op een dag zover mag komen dat ik niet meer hoef te verwijzen naar het netwerk buiten het ziekenhuis, maar dat ik patiënten direct kan doorsturen naar de acupuncturist binnen het oncologisch centrum. In Amerika gebeurt dit al in de twee grootste ziekenhuizen, het Memorial Sloan Kettering Cancer Center in New York en het MD Anderson Cancer Center in Houston. Het zou mooi zijn als er niet meer aparte poli’s voor integrative medicine nodig zijn, maar dat het gewoon zit in de vezels van onze zorg.’ Ze sluit af met een lichtpuntje: ‘Het goede nieuws is dat er inmiddels zo’n 250 huisartsen en 60 medisch specialisten de opleiding aan de Academy for Integrative Medicine hebben voltooid. Die hebben de IM-kennis al in hun rugzakje; dat geeft hoop én het maakt ze een gelukkigere dokter.’

Door: De redactie

Meer informatie:
www.kanker.nl
www.rijnstate.nl/im
www.aim-edu.nl
www.stibig.nl
www.integrativeonc.org